QOʻLLASH BOʻYICHA YOʻRIQNOMA
KISLOTA AMINOKAPRONOVAYA
ACIDUM AMINOCAPRONISUM
Preparatning savdo nomi: Kislota aminokapronovaya
Taʼsir etuvchi modda (XPN): aminokapron kislotasi
Dori shakli: infuziya uchun eritma
Tarkibi:
1 ml eritma quyidagilarni saqlaydi:
faol modda: 50 mg aminokapron kislotasi;
yordamchi moddalar: natriy xloridi, inyeksiya uchun suv.
Taʼrifi: rangsiz, tiniq suyuqlik.
Farmakoterapevtik guruhi: gemostatik vosita.
ATX kodi: V02AA01.
Farmakologik xususiyatlari
Farmakodinamikasi
Aminokapron kislotasining eritmasi fibrinolizni kuchayishi bilan bogʻliq qon ketishlarda antifibrinolitik, gemostatik taʼsir koʻrsatadi. Uning taʼsiri plazminogen aktivatorlarini blokada qilish va plazminning taʼsirini qisman susaytirishi bilan bogʻliq. Preparat shuningdek biogen polipeptidlar – kininlarni ham ingibitsiya qiladi. Fibrinni barqarorlashishiga va uni qon tomir havzasida toʻplanishiga yordam beradi, trombotsitlar va eritrotsitlar agregatsiyasini induksiyalaydi.
Aminokapron kislotasi antiallergik, viruslarga qarshi taʼsir koʻrsatadi, jigarning detoksikatsion faoliyatini kuchaytiradi. U gripp viruslari bilan assotsiatsiyalangan proteolitik faollikni ingibitsiya qiladi. Aminokapron kislotasi virusni sezgir hujayralar bilan oʻzaro taʼsirini erta bosqichlarida tormozlovchi taʼsirni amalga oshiradi, shuningdek gemaglyutininning proteolitik faolligini susaytiradi. Buning natijasida gripp virusining infeksion faolligini taʼminlovchi funksional faol oqsili hosil boʻlmaydi va infeksion virusning boʻlinishlari soni kamayadi. Aminokapron kislotasi nafaqat viruslarga qarshi faollikni namoyon etib qolmay, balki respirator virusli infeksiyalarda organizmning spetsifik va nospetsifik himoyasining ayrim hujayraviy va gumoral koʻrsatkichlarini xam yaxshilaydi.
Farmakokinetikasi
Vena ichiga yuborilganida taʼsiri 15-20 minutdan keyin namoyon boʻladi. Yuborilgan preparatning 40-60% qismi buyrak orqali tez chiqariladi, preparatning qoldiq qismi 4 soatdan keyin siydik bilan chiqariladi. Buyrakning chiqarish faoliyati buzilganida aminokapron kislotasining qondagi konsentratsiyasi sezilarli oshadi.
Qoʻllanilishi
Jarrohlik operatsiyalaridan keyingi qon ketishlari va qon va toʻqimalarning fibrinolitik faolligini oshishi bilan bogʻliq boʻlgan turli patologik holatlar.
Konservatsiyalangan qonni koʻp miqdorda quyish oqibatidagi ikkilamchi gipofibrinogenemiyani rivojlanishini oldini olish uchun.
Bolalar va kattalrda gripp va OʻRVI ni profilaktikasi va davolashda qoʻllaniladi.
Qoʻllash usuli va dozalari
Aminokapron kislotasining eritmasi ichga yoki vena ichiga buyuriladi.
Preparat kattalarga ichga 5 g (100 ml) dan, soʻngra 8 soat davomida 1 g (20 ml) dan har soatda qon ketishi butunlay toʻxtagunicha buyuriladi.
Tezda samaraga erishish zarurati tugʻilganida (oʻtkir gipofibrinogenemiyada) 100 ml gacha eritma vena ichiga minutiga 50-60 tomchi tezlikda 15-30 minut davomida yuboriladi. Birinchi soat davomida 4-5 g dozada yuboriladi, qon ketishi davom etgan hollarda esa – har soatda 1 g dan – qon ketishi toʻliq toʻxtagunicha yuboriladi, ammo 8 soatdan ortiq qoʻllash mumkin emas.
Takroriy qon ketishlarida 5% li eritma takror yuboriladi.
Bolalar.
Fibrinolitik faollik oʻrtacha oshganida bolalarga aminokapron kislotasini sutkada tana vazniga 0,05 g/kg dozada bir marta buyuriladi.
Yoshiga qarab, doza quyidagicha belgilanadi:
- 1 yoshgacha boʻlgan bolalarga: bir martalik- 2,5 ml gacha, sutkalik – 15 ml;
- 2 yoshdan 6 yoshgacha: bir martalik- 2,5-5 ml, sutkalik – 15-30 ml;
- 7 yoshdan 10 yoshgacha: bir martalik- 5-7 ml, sutkalik – 30-45 ml;
- 11 yoshdan 18 yoshgacha: bir martalik- 7-14 ml, sutkalik – 45-90 ml;
Oʻtkir qon ketishidagi dozalar:
- 1 yoshgacha boʻlgan bolalarga: bir martalik – 5 ml, sutkalik – 30 ml;
- 2 yoshdan 4 yoshgacha: bir martalik- 5-7,5 ml, sutkalik – 30-45 ml;
- 5 yoshdan 8 yoshgacha: bir martalik- 7,5-10 ml, sutkalik – 45-60 ml;
- 9 yoshdan 10 yoshgacha: bir martalik- 15 ml, sutkalik – 90 ml;
- 11 yoshdan 14 yoshgacha: bir martalik- 20 ml, sutkalik – 120 ml;
- 15 yoshdan 18 yoshgacha: bir martalik- 28 ml, sutkalik – 160 ml;
Davolash kursi – 3 kundan 14 kungacha davom etadi.
Gripp va OʻRVI ni profilaktikasi va davosi uchun preparatni peroral va mahalliy qoʻllash tavsiya etiladi (burunga sutkada 3-4 marta 0,5-1,0 ml dan)
Bolalarga preparatni quyidagi dozalarda buyuriladi:
- 2 yoshgacha boʻlgan bolalarga – 1-2 g (sutkada 20-40 ml 5% li eritma) – 1-2 choy qoshiqdan sutkada 4 marta (0,02-0,04 g/kg – bir martalik doza), ovqatga yoki ichimliklarga qoʻshish mumkin;
- 2 yoshdan 6 yoshgacha boʻlgan bolalarga – 2-4 g (sutkada 40-80 ml 5% li eritma) – 1-2 osh qoshiqdan sutkada 4 marta;
- 7 yoshdan boshlab va kattalarga – 4-5 g (sutkada 80-100 ml 5% li eritma) – sutkalik dozani 4 marta boʻlib;
Eritmani yanayam aniqroq dozalash uchun 10 yoki 20 ml li ignasiz tibbiyot shpritsidan foydalanish maqsadga muvofiqdir.
Bundan tashqari, aminokapron kislotasini mahalliy qoʻllash asoslangan hisoblanadi. Har 3-4 soatda burun yoʻllariga 5% aminokapron kislota eritmasi shimdirilgan paxtali turundalarni tiqib qoʻyish, yoki koʻrsatilgan muddatlarda har bir burun yoʻliga instillyatsiya qilish (tomizish) tavsiya etiladi.
Zarurat boʻlganida aminokapron kislotasini boshqa virusga qarshi vositalar, interferon va uning induktorlari bilan birga qoʻllash mumkin.
Aminokapron kislotasini (sutkada 3-4 marta) butun epidemik davrda intranazal instillyatsiya qilish maqsadga muvofiqdir, yana infeksiya oʻchoqlarida bemorlar bilan yaqindan muloqotda boʻlganda preparatni enteral (xuddi davolashdagidek) qoʻllash maqsadga muvofiqdir.
Gripp va OʻRVI da aminokapron kislotasini peroral qoʻllash davomiyligi 3-7 kunni tashkil qiladi.
Davolash davomiyligi kasallikning ogʻirligiga bogʻliq boʻladi va davolovchi shifokor tomonidan aniqlanadi. Shifokor shuningdek dozaga yana tuzatish kiritishi va takroriy davolash kursini tavsiya qilishi mumkin.
Nojoʻya taʼsirlari
Yurak–qon tomir tizimi tomonidan: ortostatik gipotenziya, subendokardial qon quyilishlar, bradikardiya, aritmiyalar.
Ovqat hazm qilish tizimi tomonidan: koʻngil aynishi, ich ketishi, qusish.
Qon ivish tizimi tomonidan: qon ivishini buzilishi, yuqori dozalarda (kattalar uchun sutkasiga- 24 g dan koʻp), uzoq vaqt (6 kundan ortiq) qoʻllanilganda – gemorragiyalar kuzatiladi.
Markaziy nerv tizimi tomonidan: bosh ogʻrigʻi, bosh aylanishi, quloqlar shangʻillashi, tirishishlar.
Immun tizimi tomonidan: yuqori sezuvchanlik reaksiyalari, shu jumladan allergik reaksiyalar, burun bitishi, yuqori nafas yoʻllarining kataral yalligʻlanishi.
Umumiy oʻzgarishlar: yuborilgan joyda mahalliy oʻzgarishlar.
Boshqalar: mioglobinuriya, rabdomioliz, oʻtkir buyrak yetishmovchiligi. Yuborish tezligi oshirilganda bradikardiya, ekstrasistoliya yuzaga kelishi mumkin.
Qoʻllash mumkin boʻlmagan holatlar
Preparatga oʻta yuqori sezuvchanlik. Tromboz va tromboembolik kasalliklarga moyillik; tromboemboliya; qon tomirlari ichida qonni diffuz ivishi oqibatidagi koagulopatiyalar; buyrak faoliyatini buzilishi bilan kechuvchi buyrak kasalliklari; gematuriya; homiladorlik, tugʻruq, emizish davri; yurak ishemik kasalligining ogʻir shaklida qoʻllash mumkin emas. Miyada qon aylanishini buzilishlarida aminokapron kislotasini qoʻllash mumkin emas.
Dorilarning oʻzaro taʼsiri
Bevosita va bilvosita antikoagulyantlar va antiagregantlar preparatning samarasini susaytiradi. Esterogen saqlovchi kontratseptivlar, qon ivishining IX omili bilan qoʻllanilishi tromboemboliyalarni rivojlanish xavfini oshiradi. Retinoidlar (shu jumladan tretionin) qabul qiluvchi bemorlarda ehtiyotkorlik bilan qoʻllash kerak.
Maxsus koʻrsatmalar
Preparatni vena ichiga yuborilganda, ayniqsa yurak ishemik kasalligida, miokard infarktidan keyin, jigarda patologik jarayonlar boʻlganida koagulogrammani nazorat qilish lozim. Gematuriyada oʻtkir buyrak yetishmovchiligini yuz berish xavfi tufayli, preparatni buyurish maqsadga muvofiq emas. Preparat bilan davolanayotganda yogʻli ovqatlarni istisno qilish tavsiya etiladi.
Yurak kasalliklari boʻlgan patsiyentlarda ehtiyotkorlik bilan qoʻllash tavsiya etiladi. Yurak kasalliklari boʻlgan patsiyentlar tomonidan preparatni qoʻllash zarurat boʻlganida, qon plazmasida kreatininfosfokinaza darajasini monitoring qilib turish tavsiya etiladi.
Homiladorlik yoki emizish davrida qoʻllanishi.
Preparatni homiladorlik davrida qoʻllash mumkin emas. Ayollarda tugʻruq vaqtida qon yoʻqotilishini oldini olish maqsadida buyurish maqsadga muvofiq emas, chunki tromboembolik asoratlar yuz berish mumkin. Qoʻllash zarurati tugʻilganida emizishni toʻxtatish kerak.
Bolalar.
Bolalarda qoʻllash boʻyicha cheklash boʻyicha maʼlumotlar yoʻq.
Avtotransport yoki boshqa mexanizmlar bilan ishlashda reaksiya tezligiga taʼsir etish xususiyati.
Markaziy nerv tizimi tomonidan yuz berishi mumkin boʻlgan nojoʻya taʼsirlar sababli, davolanish davrida avtotransportni boshqarish yoki boshqa potensial xavfli faoliyat turlarini bajarishdan saqlanish lozim.
Preparat bolalar olaolmaydigan joyda saqlansin va yaroqlilik muddati oʻtgach qoʻllanilmasin.
Dozani oshirib yuborilishi
Qonning fibrinolitik faolligining kutilmaganda pasayib ketishi. Nojoʻya taʼsirlarining yaqqol namoyon boʻlishi: bosh aylanishi, koʻngil aynishi, diareya, teri toshmasi,ortostatik gipotenziya, tirishishlar, bosh ogʻrigʻi, burun bitishi, oʻtkir buyrak yetishmovchiligi, rabdomioliz, mioglobinuriya. Nojoʻya taʼsirlarini kuchayishi, tromb hosil boʻlishi, emboliya. Yuqori dozalarda (kattalar uchun sutkada – 24 g dan koʻp), uzoq vaqt qoʻllanilganda (6 kundan koʻp) – gemorragiyalar.
Davolash. Doza oshirib yuborilgan hollarda dori vositasini yuborishni toʻxtatish va tegishli simptomatik davolashni oʻtkazish kerak.
Chiqarilish shakli
100 ml dan butilkalarda yoki konteynerlarda; 2 ml, 4 ml dan bir dozali konteynerlarda 10 donalardan qutida.
Saqlash sharoiti.
25oS dan oshmaydigan haroratda saqlansin. Ishlab chiqaruvchi oʻramida saqlansin. Butilkalarni tik holda saqlansin.
Yaroqlilik muddati
3 yil.
Dorixonalardan berish tartibi
Retsept boʻyicha.
Mavzuga aloqador