Qizamiq kasalligi yashirin ( inkubatsion ) davri qancha davom etadi ?

Inkubatsion davr (lot. incubatum — tinch yotmoq), yashirin davr, inkubatsiya — infeksion kasallik yuqqan paytdan tortib dastlabki belgilari paydo boʻlguncha oʻtadigan vaqt. Inkubatsion davrda mikroblar va ularning toksinlari organizmda koʻpayadi va toʻplanadi. Turli kasalliklarda Inkubatsion davrning davomiyligi turlicha. U odam organizmining ahvoli, infeksiyaga qarshilik koʻrsatishi, immunitet bor-yoʻqligi, shuningdek, organizmga kirgan kasallik mikroblarining miqdori, viru-lentligiga, organizmga kirgan joyi va boshqa sabablarga bogʻliq. Muayyan kasallikdan saqlash maqsadida Inkubatsion davrni uzaytirish mumkin. Aholi oʻrtasida yuqumli kasalliklarning tarqalish tezligi Inkubatsion davr uzunligiga bogʻliq. Inkubatsion davri qisqaroq boʻlgan infeksion kasalliklar (mas, gripp) Inkubatsion davri uzun kasalliklarga nisbatan tezroq tarqaladi.

Qizamiqning yashirin ( inkubatsion ) davri davomiylgi 1-2 haftagacha bo’lgan vaqtni o’z ichiga oladi. Agar bemorga immunoglobulin yuborilgan bo’lsa, u 3-4 haftagacha cho’zilishi mumkin.

Qizamiqning tipik shakli uchta ketma-ket bosqichni o’z ichiga oladi:

• Kataral davri. Bu tana haroratining keskin ko’tarilishi, aniq umumiy intoksikatsiya belgilari bilan boshlanadi. Bemor kuchli bosh og’rig’ini boshdan kechiradi, uyqusizlik va zaiflikdan aziyat chekadi. Intoksikatsiya alomatlariga quruq yo’tal qo’shiladi. Konyunktivit kuzatilishi mumkin (ko’z qovoqlari juda shishib ketadi). Auskultatsiya paytida (o’pkani tinglash) shifokor quruq xirillash va qattiq nafas olishni qayd etadi. Ba’zi hollarda tipik qizamiqning kataral davri qusish, ko’ngil aynish, kekirish, jig’ildon qaynashi, diareya bilan o’tadi. Isitmaning birinchi to’lqini 3-4 kundan oshmaydi. Keyin harorat normal qiymatlarga tushadi, ammo keyingi kun yana ko’tariladi. Intoksikatsiya belgilari keskin kuchayadi, kataral hodisalar yanada aniqroq bo’ladi. Agar qizamiqning fotosuratiga qarasangiz, bu giperemik shilliq qavat bilan o’ralgan kichik oq dog’lar ekanligi aniq bo’ladi. Terida toshma paydo bo’lganda dog’lar yo’qoladi. Ularga parallel ravishda, qoida tariqasida, qattiq va yumshoq tanglayda enantema hosil bo’ladi, ya’ni tartibsiz shaklga ega bo’lgan qizil dog’lar.Kataral davr taxminan 5-7 kun davom etadi.
• Toshmalar davri. Qizamiq toshmasi-yorqin qizil-jigarrang rangning dog’li-papulez ekzantemasi. Gemorragik xarakterga ega bo’lishi mumkin. U avval quloqlarning orqasida va boshida hosil bo’ladi, so’ngra bo’yin va yuzga o’tadi. Birinchi dog’lar paydo bo’lganidan bir kun o’tgach, u allaqachon butun tanani, elkalarni qamrab oladi. Keyin u oyoq-qo’llarga tarqaladi va shu bilan birga yuzida asta-sekin oqarib keta boshlaydi. Teri toshmalari davrida intoksikatsiya yana bir bor kuchayadi, harorat ko’tariladi, kataral alomatlar yanada aniqroq bo’ladi. Kasallikning bu bosqichi taxminan 2-3 kun davom etadi.
• Rekonvalesensiya davri (qizamiq paydo bo’lganidan 7-10 kun o’tgach boshlanadi). Kasallik belgilari yo’qoladi, harorat normallashadi, toshma oqarib ketadi. Toshmalardan so’ng, terida ochiq jigarrang joylar qoladi, ular 5-7 kun ichida so’rilib ketadi.